Mimarlık fakültesinde öğrencilik sürecinde kullanılacak 3D mimari render programlarını tercih ederken dikkate alınacak en önemli özellik şüphesiz programın hızlı sonuç vermesi olmalıdır. Öyle ki yeri geldiğinde jüri öncesi projeden saatler hatta bazen dakikalar içerisinde 3 boyutlu görseller elde etmek veya 3D görselleştirme çalışmaları yapmak gerekebilmektedir. Bu 3 boyutlu görseller render formatında olabildiği gibi sketch, diyagram gibi mimari sunum dillerini de kapsamaktadır. Bir mimari projenin sunumu için diyagram ve şemaların konsept fikri ifade etmek adına ne kadar önemli olduğu mimarlık disiplinin bir parçası olan herkes tarafından bilinir. Buna ek olarak projenin farklı perspektiflerinden elde edilecek olan realistik 3d render görselleri de projeyi sergilemek adına proje paftasının olmazsa olmaz unsurlarındandır. Jürinin projeyi algılayabilmesi için bu 3 boyutlu sunumlar büyük önem taşır. Proje paftanız bir kapalı jüri olsa dahi projenizin fikrini ve detaylarını jüriye anlatıyor nitelikte olması gereklidir. Bir mimari sunum paftasında projenizi uzun yazılarla anlatmak yerine 3D mimari diyagram, şema ve eskizlerle anlatmayı tercih etmelisiniz. Bu yaklaşım paftanızın ve projenizin profesyonellik düzeyini belirleyecek dolayısıyla projenizin iyi bir not almasını önemli ölçüde etkileyecektir. Mimarlar için en önemli iletişim aracı yazılar değil 2 veya 3 boyutlu çizimlerdir. Öyle ki önerdiğimiz projenin uygulanması demek yer küreye ciddi bir yapısal elemanın eklemlenmesini ifade etmektedir. Bu durum da projenin teorik karşılığından daha çok pratik bir karşılığı söz konusu demektir. Dolayısıyla yer küreye eklemlenmesini önerdiğimiz mimari elemanı bir takım yazınsal ögelere kıyasla çizimlerle ifade etmemiz daha yerinde ve ifadeli olacaktır. Bu noktada plan, kesit, görünüş, sistem detayları gibi Autocad ortamında ürettiğimiz çizimlere ek olarak az önce söz ettiğimiz 3 boyutlu diğer çizimlerin de proje fikrinin sunumunda bulunması gereklidir. Autocad kullanma eğitimi mimarlık fakültesinde mutlaka ders olarak verilen bir yazılım konusu olduğu için çok fazla detaylarından söz etmeye gerek yok. Fakat Autocad ortamında hazırladığınız bu çizimlerin 3 boyutlu sunumlarınız için de bir altlık niteliği taşıdığını unutmayınız. Autocad ortamında hazırladığınız bu iki boyutlu çizimleri kullanarak başka programlarda üç boyut çizim formatına getirdiğimizi unutmamalı, Autocad çizimlerimizi belirli bir disiplin içerisinde çizmeliyiz. Söz konusu disiplin tanımı; layer sistemiyle çalışma, doğru düzlemde iki boyutlu bir çizim yapma gibi konuları içeriyor. Bu parametrelere dikkat ederek çalışacağınız iki boyutlu bir çizimin, üç boyutlu çizim programına aktarılması ve 3 boyutlu model haline getirilmesi süreci de verimli ve hızlı ilerleyecektir. Bu noktada önereceğimiz 3D modelleme ve tasarım yazılımı son yıllarda mimarlık fakültelerinde olduğu gibi piyasada da çokça kullanılır hale gelen SketchUp yazılımıdır. SketchUp, son yıllarda mimari modelleme alanında en çok tercih edilen ve en hızlı sonuç elde edilebilen 3D çizim programlarından biridir. Mimarların yanı sıra inşaat mühendisleri, film ve grafik tasarımcıları, iç mimarlar, makine mühendisleri ve video oyun üreticileri gibi birçok disiplin ve sektör çalışanları tarafında yaygın olarak kullanılmaktadır. İlk kurulumunda basit ve anlaşılır bir ara yüze sahip olan SketchUp’ın hem ücretsiz hem de ücretli versiyonları mevcut. Bu noktada öğrenciler için de ücretsiz bir sürümü elbette var. İlk kurulumun ardından sizi karşılayan basit ara yüz ve az sayıda özellik programın kısıtlı bir işlevi olduğunu düşündürse de ücretsiz olarak indirebileceğiniz eklentiler sayesinde SketchUp programında 3D modelleme ve görselleştirme için çok geniş bir modelleme yapma imkânı söz konusu. Bu eklentileri kullanarak hem çok farklı modelleme işlemleri gerçekleştirebilir hem de hızlı ve pratik bir kullanım sağlayabilirsiniz. Bu eklentilerin en faydalı olanlarıyla ilgili ayrı bir başlık altında bilgilendirme süreç içerisinde sağlanacaktır.
Autocad ortamında tamamlanmış olan teknik çizimlerin SketchUp ortamına aktarmak oldukça kolay. Bununla ilgili internet üzerinde ücretsiz birçok eğitim videosu söz konusu. Bu eğitim videolarını izleyerek kısa sürede SketchUp’ta mimari modellemeyi öğrenmek de mümkün. Burada üzerinde duracağımız konu daha çok proje paftanız için SketchUp’ı hangi yönde ve ne için kullanacağınız olacak. Elbette ilk olarak bahsedeceğimiz realistik render üretimi konusu olacak. Autocad çizimini SketchUp’a aktarıp kütle modelini tamamladıktan sonra SketchUp’ın Warehouse ismiyle sunduğu web sitesinden ücretsiz olarak paylaşılan hazır modellere ulaşabiliyorsunuz. Kütle modelini hazırladığınız projenizin kapı, pencere, korkuluk gibi olmazsa olmaz yapısal elemanlarını buradan hazır olarak bulmanız mümkün. Kendiniz bir kent mobilyası veya yapı çevresinde kullanılacak aydınlatma, mobilya vb. ekipman önerileri geliştirip modelleyemediyseniz bile proje çevresinde kullanmak üzere hazır peyzaj elemanları ilgili sitede mevcut. Fakat bu hazır modellerin kullanımı hızlı olsa da bazı yüksek poligonlu detaylı modellerin bilgisayar sisteminizle orantılı olarak render aşamasında ciddi aksaklıklara neden olabildiğini unutmamanız gerekir. O nedenle projeniz için pencere, kapı, korkuluk gibi elemanları hazır olarak kullanmak yerine kendiniz basit bir biçimde modellemeniz de fayda vardır. Modellerin detayları yani poligon sayıları ne kadar düşük olursa, render aşamasında bekleme süreniz de o kadar az olacaktır. Bahsettiğimiz hazır model kaynaklarından da faydalanarak projenizin modelini tamamladığınızda render aşamasına geçebilirsiniz. Bu noktada bir render motoru yani ilave bir yazılım veya eklenti gereklidir. Çünkü SketchUp'ın dâhili bir render motoru yoktur. Bu render motorunu seçerken bir mimarlık öğrencisi için en önemli parametre şüphesiz yine hızlı olması olmalıdır. Bu noktada en çok kullanılan render motoru olan ve SketchUp eklentisi olarak çalışan V-ray render motoru nitelikli bir görsel üretimi sağlayan fakat son derece yavaş sonuç aldığımız bir yazılım olduğu için tercih etmemiz yerinde olmaz. Alternatif olarak hızlı bir render üretimi sağlayan yazılım olarak ilk akla gelenlerden biri şüphesiz Enscape programıdır. Enscape, gerçek zamanlı görsel oluşturma ve sanal gerçeklik eklentisidir ve SketchUp için de bir sürümü mevcuttur. Kolay bir arayüze sahip olan Enscape programıyla dakikalar hatta saniyeler içerisinde görsel elde etmeniz mümkün. Bu programla ilgili de birçok ücretsiz eğitim videosuna internet üzerinden ulaşabilirsiniz. Hatta kolay arayüzü sayesinde kendi başınıza programı kurcalayarak dahi keşfetmeniz mümkün. Dış ortam görselleştirmesi konusunda proje paftanız için yeterli düzeye sahip görseller elde etmenin yanı sıra iç mekânda son derece profesyonel görseller üretebilirsiniz. Dış ortam konusunda yapı kütlesini çevresiyle birlikte render ederek Photoshop ortamında ağaç ve bitki eklemeleri yapmanız jüri sürecinde en hızlı render tekniklerinden birisi olabilir. Peyzaj konusunu da Photoshop ortamına bırakmadan halletmek ve istediğiniz bitki ve ağaç türlerini kullanarak görselleştirme yapmak istediğiniz durumdaysa önemli bir diğer render motoru akla geliyor; Lumion. Sahip olduğu geniş peyzaj ve insan modelleri arşivi sayesinde proje görselinizin kompozisyonunu Photoshop ortamına gerek kalmadan Lumion ortamında tamamlayabilirsiniz. Enscape render motoruna kıyasla dış ortam görselleştirme için çok daha efektif ve nitelikli bulsak da programın istediği ekran kartı gereksinimi biraz can sıkıcı. Dolayısıyla iyi bir bilgisayar ve ekran kartına sahip değilseniz Lumion sizin için efektif bir kullanım sergilemeyecektir. Hatta öyle ki Lumion programının son sürümü olan Lumion 11 laptoplar için pek uygun bir render motoru değildir. Bu durumda eski sürümleri kullanmayı tercih edebilirsiniz. Ücretsiz öğrenci sürümü Lumion tarafından da sağlanmakta fakat eski sürümleri kullanmanız bu durumda mümkün olmayacaktır. Özetle, iyi bir bilgisayar sistemine sahipseniz Lumion öğrenci sürümü mimarlık fakültesinde kullanılabilecek önemli programlardan bir diğeridir diyebiliriz.
Mimarlık fakültesinde fotorealistik render görselleri paftalarda çok da sevimli durmayabiliyor. Bu sevimsizliğin sebebi; çok kötü belirlenmiş perspektif açılarına ve kötü ışık kullanımlarına sahip render sunumları olabildiği gibi fazla profesyonel ve fotorealistik niteliğe sahip görsellerin ışıltısıyla da ilişkili olabilmekte. Öğrenci projesi jurilerinde mimarlık eğitmenlerinden çokça bu tutumu görmeniz mümkün. Fotorealistik görsellere kıyasla soyut anlatımların, eskizlerin ve diagramların eğitim üyesi ve görevlileri tarafından daha beğenildiğini görebilirsiniz. Hatta hiç fotorealistik render görseline sahip olmadan teknik çizimlerinizin yanına zengin, ifadeli bir diyagram ve eskiz sunumları ekleyerek de büyük takdirler aldığınızı, projenizin beğenildiğini görebilirsiniz. Tekrar hatırlatmakta fayda var; temel parametre bir görsel aracın ifadeli olmasıdır, realistik olması değil. Mimarlık ile 3D görselleştirme uzmanı disiplinlerini birbirine karıştırmamak çok önemlidir. Özetlemek gerekirse, ihtiyaç duymanız durumunda bahsettiğimiz yazılımlarla render işini hızlı ve yeterli biçimde çözebilirsiniz, çünkü abartı bir render detay seviyesi yersiz hatta olumsuz olacaktır. Totalde harcayacağınız emeği de düşününce fotorealistik render ile ilgilenmek fikrin gelişimine ve konsept anlatımına harcayacağınız süreyi oldukça kısıtlayacak ve konunun bağlamından kopmanıza belki de projeden kalmanıza neden olacaktır. 3D modelleme ve render konusunu oldukça uzun ele aldık; peki diyagram ve şemalar için nasıl bir üretim yolu izleyeceğiz? Bu noktada elbette SketchUp sadece kendi dâhili özellikleriyle bile sizler için müthiş bir araçtır. Programın isminden de anlaşılacağı üzere SketchUp gerçekten en nitelikli sketch sunumlarına imkan tanıyan ve diyagram anlatımlarınızı kolayca yaparak konsept fikrinizi anlaşılır bir biçimde sunmanızı sağlayacak bir programdır. 3D modelleme özellikleriyle basit kütleler oluşturarak yalnızca “Styles” panelini kullanarak bile efektif anlatımlar üretmeniz mümkün. Geriye kalan ise sadece doğru renkleri seçerek şema ve diyagramlar üretmenizdir. Ürettiğiniz içeriği belirli bir dil birliği içerisinde kompoze ederek bir pafta düzeni oluşturduğunuzda projenizin pafta aşaması tamamlanmış olacaktır. Özetle; Autocad, SketcUp, Enscape ve Photoshop yazılımları ile mimarlık eğitiminin pafta sunumu ayağının üstesinden gelebilirsiniz. O nedenle özellikle mimarlık eğitimine başlama arifesinde olanlar için SketchUp’ta modelleme konusunda biraz vakit harcamak fakülte eğitimi süreci için iyi bir başlangıç ve avantaj olacaktır. Temel tasarım eğitimi sürecinde bile kafanızda tasarladığınız maketi SketchUpta basitçe modelleyip görerek maketin demosunu yapmanızın büyük avantaj sağlayacağını ve ciddi bir zaman kazandıracağını söyleyebiliriz. Bunun yanında ilerleyen dönemlerde SketchUp’ta üreteceğiniz görselleri Photoshop’ta yapacağınız birkaç ekleme ve düzenleme ile profesyonel bir görünümle noktalayabilirsiniz. Bu çalışmalar meslek hayatınızda özellikle mimari yarışma süreçleri içinde bulunmanız halinde kullanıyor olduğunuz çalışmalar olacaktır. Tabi tüm bu sunum unsurlarından tek başına projeyi başarıya ulaştırmasını bekleyemeyiz; mimarlık üretiminde temel konunun fikir üretimi olduğunu unutmayarak fikir sürecini geniş tutup 3D modelleme sürecine optimum vakitten fazlasını ayırmamalısınız. Bunu da, görselleştirme uzmanı olarak sizlere sunduğumuz önerilerimizin dışında, bir mimar olarak tavsiye ettiğimiz öğretim sürecimize ait bir deneyim olarak eklemiş olalım.